استفاده از سونا برای تسکین استرس، آرامش و ارتقاء سلامتی، چندین دهه است که وجود دارد. در حال حاضر برخی از مطالعات حتی با استفاده منظم از سونا خشک، به بهتر شدن سلامت قلب اشاره دارند. در حالی که استفاده از کابین سونا خشک برای مدت زمان توصیه شده به طور کلی بی‌خطر است، نکات و مواردی در مورد سونا وجود دارد که باید قبل از ورود به این کابین‌های حمام سونا آنها را مورد توجه قرار دهید.
فواید کابین سونا خشک
استفاده منظم از سونا خشک می‌تواند از چندین طریق به سلامتی شما کمک کند. وقتی وارد سونا می‌شوید، دمای پوست شما بالا می‌رود، ضربان نبض شما افزایش می‌یابد و خون موجود در رگ‌های شما رقیق‌تر می‌شوند. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که قلب شما شروع به پمپاژ کردن خون بیشتری می‌کند. البته شما نیز شروع به عرق کردن می‌کنید. چندین فایده در این تجربه شگفت‌انگیز وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم.
آرامش
از سونا به طور سنتی برای ایجاد احساس آرامش استفاده می‌شده است. هرچه ضربان قلب شما بالا می‌رود و خون موجود در رگ‌های شما رقیق می‌شوند، افزایش جریان خون به پوست مشاهده می‌شود. سونا همچنین ممکن است گردش خون را بهبود بخشد.
سیستم عصبی سمپاتیک شما به منظور حفظ تعادل دما در بدن فعال‌تر می‌شود. غدد درون‌ریز شما شروع به پاسخ دادن به این تغییرات می‌کنند. واکنش بدن شما به گرما می‌تواند حس شما را نسبت به درد کم کند و احساس سیری را به شما بدهد. گرما عضلات شما، از جمله عضلات صورت و گردن را آرام می‌کند. این عضلات اغلب پس از گذراندن یک روز طولانی تنش دارند و آرامش بخشیدن به آنها تجربه بی نظیری خواهد بود.
این اثر آرامش یکی از بزرگ‌ترین فواید استفاده از سونا است. وقتی بدن خود را از نظر جسمی آرام می‌کنید، جریان ذهن و احساسات نیز از آن پیروی می‌کنند. این اثر طولانی مدت است و حتی ممکن است به شما در رسیدن به خواب بهتر در طول شب کمک کند.
تسکین درد
استفاده از سونا خشک می‌تواند احساس شل شدگی عضلات را به همراه داشته باشد. از آنجا که رگ‌های خونی در کابین دوش سونا شل شده و خون موجود در آنها رقیق می‌شود، جریان خون افزایش می‌یابد و این تجربه می‌تواند به کاهش تنش در مفاصل و تسکین عضلات درد گرفته کمک کند.
سونا همچنین ممکن است به افراد مبتلا به درد مزمن و آرتروز کمک کند. یک مطالعه در خصوص افراد مبتلا به بیماری‌های اسکلتی عضلانی مزمن در طول دوره چهار هفته‌ای درمان با سونا خشک، نشان داد که جلسات سونا بهبود درد، کاهش سفتی و خستگی عضلات را در پی دارد.
در حالی که در این تحقیق همه بیماران از مزایای این روش درمانی راضی بودند، این پیشرفت‌ها از نظر آماری معنی‌دار نیستند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که بیماران مبتلا به این شرایط چند جلسه آزمایشی استفاده از کابین سونا خشک را امتحان کنند تا ببینند آیا استفاده از سونا علائم بیماری آنها را بهبود می‌بخشد یا خیر.
تأثیر مثبت بر سلامت قلب
یک مطالعه منتشر شده در سال 2015 نشان داد که استفاده مرتب از سونا ممکن است به سلامت قلب و افزایش طول عمر کمک کند. به طور خاص، سونا خشک به شکل منظم خطرات زیر را کاهش می‌دهد:
ایست ناگهانی قلب- بیماری‌های قلب و عروقی
- کاهش علائم بیماری‌های روماتیسمی
جلسات منظم سونا خشک همچنین ممکن است این علائم را هم بهبود ببخشد:
- خستگی مزمن
- بیماری‌های مزمن انسدادی ریه
- بیماری‌های آلرژیک
ورزشکاران و هر کس که فعالیت بدنی دارد هم ممکن است از سونا خشک بهره مند شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کابین دوش شیشه ای سونا خشک می‌تواند عملکرد بدن را در ورزشکاران بهبود ببخشد. لازم به ذکر است که این یافته‌ها بر اساس دو آزمایش مداخله‌ای انجام شده است که اثرات فیزیولوژیکی سونا خشک در ورزشکاران را بررسی کرده‌اند.
بهبود شرایط خاص پوستی
پسوریازیس که یک بیماری خودایمنی مزمن است، باعث ایجاد لکه‌های بزرگ، قرمز و پوسته‌پوسته شدن پوست به طور خاص در قسمت آرنج، زانوها یا پوست سر شده و خارش، سوزش یا درد ایجاد می‌کند. یافته‌های علمی نشان داده که برخی از بیماران مبتلا به پسوریازیس هنگام استفاده از سونا خارش کمتری را احساس می‌کنند.
کمتر شدن علائم آسم
آسم یک وضعیت بهداشتی مزمن است که در اثر آن به طور متناوب مجاری هوایی موجود در ریه‌ها متورم شده و با باریک شدن آنها، تنفس دشوار می‌شود. در صورت استفاده منظم از سونا، افراد مبتلا به آسم ممکن است کمتر دچار خس‌خس سینه شوند.
کاهش خطر ابتلا به زوال عقل
نتایج حاصل از یک مطالعه در سال 2017 ارتباط بین استفاده از کابین سونا خشک و کاهش خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر در مردان را نشان داد. آنها خاطر نشان می‌کنند که سونا که باعث آرامش و تسکین درد می‌شود، ممکن است یک محافظ بالقوه برای جلوگیری از بیماری‌های حافظه‌ای باشد.
خطرات استفاده از سونا
کم آبی
هر فرد حتی با حضور کوتاه در سونا بخش زیادی از آب بدن را از طریق عرق از دست می‌دهد، بنابراین حتماً قبل و بعد از استفاده از سونا مقدار زیادی آب بنوشید. مدت طولانی را در سونا نگذرانید، زیرا حضور طولانی مدت در کابین سونا باعث کاهش آب بدن می‌شود. کم آبی شدید یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. اگر احساس سرگیجه و سردرد دارید یا خیلی تشنه هستید باید فوراً سونا را ترک کنید. عوارض کم آبی شدید شامل موارد زیر است:
- فشارخون پایین
- گرمازدگی
- نارسایی کلیه
- شوک
- تشنج
- کما و بیهوشی
بعد از جلسه سونا، آب زیادی بنوشید تا بدنتان دوباره هیدراته شود.
کاهش وزن
سونا برای کاهش وزن مؤثر نیست زیرا تنها وزن از دست رفته وزن مایعات است و بدن شما به محض خوردن یا نوشیدن مایعات از دست رفته دوباره باز می‌گردد. اگر به دنبال کاهش وزن هستید، یک برنامه غذایی سالم و ورزش را دنبال کنید.
کاهش باروری مردان
تحقیقات حاکی از ارتباط بین سونا و کاهش باروری در مردان است. یک مطالعه جدید در مردان فنلاندی که به مدت سه ماه دو جلسه سونا 15 دقیقه‌ای در هفته به مدت سه ماه را تجربه كردند، نشان داد كه استفاده از سونا تأثیر منفی قابل‌توجهی در تولید اسپرم آنها دارد. خبر خوب این است که این اثر برگشت‌پذیر است؛ یعنی اگر برای مدتی از سونا استفاده نکنید، سطح تولید اسپرم به میزان قبل باز می‌گردد. لازم به ذکر است برای درک عمیق‌تر تأثیر سونا بر باروری، تحقیقات بیشتری لازم است، به‌ویژه در مردانی که قبلاً تعداد اسپرم کم یا سایر مشکلات مربوط به باروری را دارا بوده‌اند.
آیا استفاده از سونا بی‌خطر است؟
به طور کلی سونا بی‌خطر است اما گفته می‌شود، مواقعی وجود دارد که استفاده از سونا ممکن است ناامن باشد. از آنجا که بدن شما به عنوان یک راه حل دفاعی برای حفظ دمای بدن، به طور ثابت عرق می‌کند، هر چه بیشتر در سونا بمانید، آب بیشتری از دست خواهید داد. این اتفاق ممکن است برای کسی که قبل از جلسه سونا مایعات کافی ننوشیده باشد، مشکلاتی ایجاد کند. در صورت پیروی از اقدامات ایمنی مناسب در استفاده از کابین سونا خشک، اکثر بزرگ‌سالان سالم می‌توانند بدون هیچ‌گونه عوارضی از سونا استفاده کنند.
ملاحظات امنیتی
پیروی از دستورالعمل‌های استفاده از سونا قبل از اولین جلسه می‌تواند به شما در حفظ امنیت و بهبود سلامت شما کمک کند. در ادامه نکاتی را مطرح می‌کنیم که پیش از ورود به سونا حتما باید بدانید.
زمان
اکثر توصیه‌ها بر این است که 15 دقیقه زمانی معقول برای اکثر بزرگ‌سالان سالم برای ماندن در سونا خشک است. با این وجود، مدت زمان ماندن در سونا به میزان راحتی شما بستگی دارد؛ مثلاً شاید لازم باشد با یک جلسه کوتاه‌تر شروع کنید و بعد از 15 دقیقه از آن خارج شوید.
دامنه دما
درجه حرارت در سونا خشک می‌تواند از 150 درجه فارنهایت تا 195 درجه فارنهایت (6/65 درجه سانتی‌گراد تا 90.6 درجه سانتی‌گراد) باشد. از بیشتر شدن دما در کابین سونا به دلیل ایجاد سوختگی و آسیب به بدن جدا خودداری کنید.
استراحت دادن به بدن
اگر بیش از یک جلسه سونا به طور هم‌زمان انجام می‌دهید، حتماً از سونا خارج شوید و به بدن خود یک دوره استراحت حداقل 15 دقیقه‌ای بدهید. از این زمان برای نشستن، استراحت و نوشیدن مایعات استفاده کنید.
علاوه بر دستورالعمل‌های استفاده از سونا، اقدامات احتیاطی زیادی نیز وجود دارد که باید قبل از قرار گرفتن در یک کابین سونا خشک در نظر بگیرید:
- بیش از زمان توصیه شده داخل کابین نمانید.
- قبل و بعد از استفاده از سونا مقدار زیادی آب بنوشید.
- اجازه دهید درجه حرارت بدن پس از ترک سونا به تدریج خنک شود.
- به آرامی از داخل سونا برخیزید تا دچار سرگیجه نشوید. اگر احساس سرگیجه یا ضعف دارید، بنشینید و بگذارید بدن شما خنک شود.
- قبل از جلسه سونا دوش بگیرید تا دمای بدن شما کمی بالا رفته و برای ورود به سونا آماده شود.
چه زمانی از ورود به کابین سونا خشک اجتناب کنیم؟
برخی از شرایط بهداشتی با سونا یا اتاق بخار سازگار نیستند. اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، حتماً قبل از استفاده از سونا با پزشک خود مشورت کنید:
- آسم یا سایر بیماری‌های تنفسی
- بیماری‌های قلبی
- بارداری
- صرع
- فشارخون بسیار بالا یا بسیار کم
- افرادی که آرام بخش یا داروهای تحریک‌کننده ذهنی مصرف می‌کنند.
یک مطالعه منتشر شده نشان داده است که مرگ‌ومیر ناشی از استفاده سونا بسیار نادر بوده است (کمتر از 2 در 100000 نفر جمعیت). تصور می‌شود که پنجاه و یک درصد از مرگ‌ومیرهایی که در داخل سونا اتفاق افتاده‌اند، به دلایل طبیعی و 25 درصد ار آنها با گرمای زیاد همراه بوده‌اند. نیمی از مرگ‌ومیرهایی که در سوناها رخ داده‌اند، در افراد تحت تأثیر الکل بوده و بیشتر آنها تنها بوده‌اند.
نکات پایانی
شواهد موجود نشان می‌دهد که استفاده از کابین سونا خشک هم مزایا و هم خطراتی دارد. سونا به طور کلی برای افراد سالم بی‌خطر است. در حالی که بسیاری از افراد از سونا به عنوان بخشی از یک سبک زندگی سالم نگاه می‌کنند، اما ممکن است آنچه برای شما سودمند است، برای دیگری، خطرناک یا مضر باشد. سونا در کنار رژیم غذایی سالم، ورزش روزمره و نوشیدن آب زیاد به شما کمک می‌کند که:
- دردهای جزئی عضلانی را تسکین دهید.
- ریلکس کرده و به بهبود خوابتان کمک کنید.
- گردش خون را بهبود ببخشید.
اگر می‌خواهید از سونا برای رفع استرس استفاده کنید، لازم است به یاد داشته باشید که درجه حرارت بالا برای مدت زمان طولانی می‌تواند فشار زیادی را به بدن وارد کند؛ بنابراین ابتدا به مدت 15 دقیقه داخل کابین سونا خشک بمانید و بعد از خنک کردن و یک دوره استراحت، دوباره وارد سونا شوید.
قبل از ورود به کابین سونا خشک جواهرات، عینک، لنزهای تماسی یا هر نوع فلزی را از بدن خود جدا کنید. اگر هنگام سونا احساس سرگیجه دارید یا دچار سردرد می‌شوید، سریعاً کابین سونا را ترک کنید و اجازه بدهید بدن خنک شود. اطمینان حاصل کنید که پس از استفاده از سونا با یک لیوان آب یا آبمیوه، مجدداً بدن خود را هیدراته می‌کنید.
